светловолосый, белоснежный, мясорубка, рыболов, птицелов, листопад, лесоруб, водопад, луноход, сороконожка,
электробритва, змеелов
Голубоглазый блондин хотел стать рыболовом.
Сероглазая мальчик сел на скамейке.
Беловолосая девушка сдала на красный диплом.
Меня мама поругала за пролитый сок на белоснежную скатерть.
Я боюсь разноцветных шариков
clean – die – enjoy – end – happen – live – open – play – rain – repair – start – stay – want – watch
1. watehed
2. cleaned
3. repaired
4. started
5. happen
6. wanted
7. livend
8. enjoyed
9. rained
10. opened
11. played
12. died
The students of class 8B (do) a project last week. First the pupils (choose) what they wanted to do. Then they (get) information from books and brochures, and they (talk) to a lot of people. They (find) some interesting photos in the library. Their teacher (help) them when they (ask) her. Then they (make) a poster and a video and (tell) the other groups about their project.
Հարցեր՝
1. Ի՞նչ է Տիեզերքը: Ի՞նչ է աստղը:
Տիեզերքը մեծ անվերջական մութ տարածք է, որտեղ կան բազմաթիվ երկնային մարմիններ՝ աստղեր, լուսիններ, մոլորակներ, սև անցքեր։
Աստղերը շիկացած, լուսարձակող հսկայական գազային մարմիններ են։
2. Ի՞նչ է համաստեղությունը: Թվարկե՛ք մի քանի համաստեղության անուններ:
Անզեն աչքով երևացող աստղերի յուրահատուկ խումբը կոչվում է համաստեղություն։ Օրինակ՝ Մեծ արջ, փոքր արջ, Առյուծ, Վիշապ, Անդրոմեդա։
3. Ո՞րն է երկնքում երևացող ամենապայծառ աստղը:
Ամենապայծառ աստղը Բևեռային Աստղն է, որը չի փոխում իր դիրքը և միշտ ցույց է տալիս դեպի հյուսիս։
53.Կետերիփոխարենգրի´րտրվածհոմանիշներիցմեկը (ամենահարմարը):
Մեկ էլ, թթի կարմիր շիրան պռոշներին, ներս ընկավ պուճուր տղան՝ շոգից կարմրած թշերով (թշերով, այտերով):
Հյուրը քթի տակ բարի ժպտում (հռհռում, քմծիծաղում, ծիծաղում, ժպտում) էր երեխայի շատախոսության վրա:
Առաջ բերեցին նրա զտարյուն (ազնվատոհմ, վեհազգի, զտարյուն) նժույգը:
Լքված նավը կամաց-կամաց սուզվում (սուզվում, իջնում, խորտակվում, ընկղմվում) էր:
Նրա բոլոր հույսերը խորտակվում (սուզվում, խորտակվում,ընկղմվում) էին:
54. Տրվածբառերնըստհոմանիշությանբաժանի´րհինգխմբի:
Մնացուկ, ոստ, մնացորդ, շյուղ, թափոն, մառան, նկուղ, կասկած, թերմացք, նախատինք, տարակույս, պարսավանք, հանդիմանություն, տարակուսանք, շտեմարան, երկմտություն, թափթփուկ, շիվ, կշտամբանք, ճյուղ, ավելցուկ, անարգանք:
| Մնացուկ | ոստ | կշտամբանք | մառան | կասկած |
| մնացորդ | շյուղ | նախատինք | նկուղ | |
| շիվ | պարսավանք | շտեմարան | տարակուսանք | |
| թափոն | ճյուղ | հանդիմանություն | երկմտություն | |
| թափթփուկ | անարգանք | |||
| ավելցուկ |
55.Սխալկամ ոչտեղինգործածվածբառերըգտի´րևուղղի´ր՝դրանցհոմանիշներըգրելով:
Մի նոր աշակերտ կա մեր դասարանում:
Հիվանդին լավ նայիր, որ շուտ լավանա:
Տարվա վերջում մի անակնկալ էլ կար:
Մատանու ադամանդ գլորվեց մինչև անծանոթի կոշիկն ու հանգստացավ:
Քննարկվող հարցեր․
1․ Որո՞նք են երկարության չափման միավորները։
Սանտիմետր, դեցիմետր, մետր, կիլոմետր
2․ Որո՞նք են զանգվածի չափման միավորները։
Գրամ, կիլոգրամ, ցենտներ, տոննա
3․ Որո՞նք են ժամանակի չափման միավորները։
Վայրկյան, րոպե, ժամ, օր, տարի, դար
4․ Որո՞նք են արագության չափման միավորները։
մ/վ, կմ/ժ
Առաջադրանքներ․
1)
5 դեցիմետր 30 սանտիմետրը արտահայտիր սանտիմետրերով:
50 + 30 = 80 սմ
3 կմ4 մ2դմ-ն արտահայտիր դեցիմետրերով:
300 + 40 + 2 = 342 դմ
4 տ 3ց 5 կգ –ը արտահայտիր կլիլոգրամներով:
4000 + 300 + 5 = 4305 կգ
6 ժ 36 րոպեն արտահայտիր րոպեներով:
360 + 36 = 396 րոպե
9 ր 20 վ արտահայտիր վայկյաններով:
54 + 20 = 74 վ
Քանի՞ ժամ է 5օր 6ժամը։
120 + 6 = 126 ժամ
2) Քանի՞ անգամ է 50 գրամը փոքր 1 տոննայից։
1տ = 1 000 000 գր
1 000 000 / 50 = 20 000 անգամ
3) Հաշվե՛ք․
8 մ 3 սմ 1 մմ + 20 սմ 9 մմ = 8 մ 24 սմ
1 կմ 300 մ + 8 կմ 4 մ 30 սմ = 9 կմ 304 մ 30 սմ
1 տ 3 ց 4 կգ + 10 տ 30 կգ = 11տ + 3ց + 34 կգ
8 ց 39 կգ + 1 տ 9 ց 70 կգ =1տ + 17ց + 109կգ
3 ժ 20 ր 30 վ + 50 ր 30 վ =3 ժ + 71ր
4) Ընտրիր այն թվանշանը, որը տեղադրելով աստղանիշի փոխարեն՝ կստացվի ճիշտ անհավասարություն (տարբերակները շատ են, գրի՛ր մեկը)։
10ց 640կգ < 10ց 740կգ
3տ 499 կգ < 3տ500 կգ
8 տ 750 կգ > 8 տ 7 ց
20 դմ 2 սմ > 20 դմ 1 մմ
Չափման միավորներ
Քննարկվող հարցեր․
1․ Որո՞նք են երկարության չափման միավորները։
Սանտիմետր, դեցիմետր, մետր, կիլոմետր
2․ Որո՞նք են զանգվածի չափման միավորները։
Գրամ, կիլոգրամ, ցենտներ, տոննա
3․ Որո՞նք են ժամանակի չափման միավորները։
Վայրկյան, րոպե, ժամ, օր, տարի, դար
4․ Որո՞նք են արագության չափման միավորները։
մ/վ, կմ/ժ
ա)Անտառում ամպի ծվեններ կային: Կտոր-կտոր ամպերը ցվրված էին։
բ)Շշուկներ կային անտառում այնքա՜ն: Տարբեր ցածր ձայներ կային անտառում։
գ)Օրոր էր ասում աշունն անտառին: Քամին ծառերը շարժում էր, ոնց որ երեխային օրօրեր։
դ) Եղյամն էր սունկի գլուխն արծաթում:Ջրի կաթիլը կաթաց սնկի վրա, սունկը փայլեց։
Բնությունն ամբողջ նյութական աշխարհն է: Այն բաղկացած է կենդանի և անկենդան բաղադրիչներից: Բույսերը և բոլոր կենդանի օրգանիզմները՝ ներառյալ մարդը, կենդանի բնության մարմիններ են: Արեգակը, մոլորակները, աստղերը, քարը, գրիչը, քանոնը և այլն անկենդան բնության մարմիններ են։
Ի տարբերություն մյուս կենդանիների՝ մարդն օժտված է բանականությամբ և բնության բարիքները կարողանում է տնօրինել ըստ իր նպատակների։ Այդ պատճառով բնության վերաբերյալ գիտելիքները մեծ դեր ունեն մարդու կյանքում՝ առաջին հերթին բնությունը պահպանելու նպատակով: Բնությունը ուսումնասիրվում է տարբեր գիտությունների կողմից: Բնությունն ուսումնասիրող գիտությունների խումբը կոչվում է բնագիտություն:
Բնության մեջ մշտապես կատարվում են բազմապիսի փոփոխություններ: Երկնքում իր դիրքն է փոխում Լուսինը, կայծակն է փայլատակում, անձրև է տեղում, երբեմն անձրևից հետո ծիածանն է հայտնվում, հատակին թափված ջուրն է գոլորշանում, ժանգոտում է երկաթե մեխը: Այս փոփոխությունները բնության երևույթներ են:
Բնության յուրաքանչյուր երևույթ ունի իր առաջացման պատճառները և առաջացնում է իր հետևանքները: Օրինակ՝ ցերեկվա և գիշերվա հերթափոխության պատճառը Երկրի պտույտն է իր առանցքի շուրջ, իսկ տարվա եղանակների փոփոխությունները հետևանք են Արեգակի նկատմամբ Երկրի դիրքի փոփոխության: Մարմինների ցած ընկնելու պատճառը Երկրի ձգողությունն է: Քամու առաջացման պատճառներից է օդի անհավասարաչափ տաքացումը: Օդի ջերմաստիճանի իջնելու պատճառով ձմռանը ջուրը սառչում է: Գարնանը ձնհալը օդի ջերմաստիճանի բարձրանալու հետևանք է: Այս օրինակները միաժամանակ հաստատում են, որ բնության երևույթները փոխադարձաբար կապված են:
Ուսումնասիրելով «Բնագիտություն» առարկան՝ դուք պատկերացում կկազմեք բնության զանազան երևույթների և դրանց առաջացման պատճառների մասին, կարևոր տեղեկություններ կստանաք Տիեզերքի, Երկրի կառուցվածքի, բուսական և կենդանական աշխարհների, մթնոլորտի, ջրոլորտի և այլնի վերաբերյալ:
Առաջադրանք
Մարդկության զարգացման պատմությունը ցույց է տալիս, որ դարեր շարունակ մարդը ձգտել է ճանաչել բնությունը, առավել խոր գիտելիքներ ձեռք բերել բնության մարմինների և երևույթների մասին: Կենդանի և անկենդան բնությունը կարելի է ուսումնասիրել տարբեր եղանակներով կամ, ինչպես ընդունված է ասել, տարբեր մեթոդներով, որոնցից են դիտումը, փորձը և չափումները:
Դիտումների միջոցով մենք մեր զգայարանների շնորհիվ բնական պայմաններում ծանոթանում ենք տարբեր երևույթների, պարզում տարբեր մարմինների հատկությունները: Դիտումները մեզ թույլ են տալիս որոշակի նախնական պատկերացումներ կազմել այս կամ այն երևույթի մասին, նկատել որոշ օրինաչափություններ։
Բնության երևույթներն ուսումնասիրում են գիտնականները: Սակայն մի շարք երևույթներ կարող եք ուսումնասիրել նաև դուք՝ կատարելով պարզագույն դիտումներ: Դիտման միջոցով կարող եք պարզել, որ մարմինները տաքանալիս ընդարձակվում են, որ տարբեր նյութեր տարբեր չափով են ջերմություն հաղորդում, որ բույսերն առանց ջրի չորանում են, որ գետերը սովորաբար վարարում են գարնանը և այլն:
Բնության մասին ավելի խոր գիտելիքներ կարելի է ձեռք բերել փորձերի միջոցով: Փորձի ընթացքում հետազոտողը ոչ միայն պարզապես դիտում է ուսումնասիրվող երևույթը, այլև կարողանում է միջամտել տեղի ունեցող փոփոխություններին, կառավարել դրանք: Առավել հավաստի տեղեկություններ ստանալու համար փորձերը կրկնվում են մի քանի անգամ:
Օրինակ՝ եթե դուք ցանկանում եք պարզել, թե որ ջերմաստիճանում է եռում ջուրը, ուսուցչի օգնությամբ կարող եք կատարել հետևյալ փորձը: Անոթի մեջ լցրեք ջուր և սկսեք տաքացնել: Փորձի ընթացքում հետևեք ջրի մեջ իջեցված ջերմաչափի ցուցմունքին։
Երբ ջուրը սկսի եռալ, գրանցեք ջերմաչափի ցուցմունքը: Դա կլինի ջրի եռման ջերմաստիճանը: Ձեր մեջ կարող է հարց առաջանալ՝ իսկ գուցե ավելի փոքր քանակությամբ ջուրն ավելի ցա՞ծր ջերմաստիճանում է եռում: Ձեր այդ ենթադրությունը դարձյալ կարող եք ստուգել փորձով: Կպարզվի, որ ջրի եռման ջերմաստիճանը կախված չէ ջրի քանակից: Ինչ քանակությամբ ջուր էլ վերցնեք, կեռա միևնույն ջերմաստիճանում:
Փորձերի միջոցով ուսումնասիրում են ոչ միայն անկենդան, այլև՝ կենդանի մարմինների հատկությունները: Օրինակ՝ փորձերով կարելի է պարզել որոշ նյութերի օգտակար ազդեցությունը բույսերի աճի վրա կամ ստուգել սննդում թունավոր նյութերի առկայությունը և դրանց վնասակար ազդեցությունը մարդու առողջության վրա:
Դիտումները և փորձերը լրացվում են չափումներով և քանակական հաշվարկներով: Ոչ մի լուրջ հետազոտություն չի իրականացվում առանց չափումների: Դուք արդեն ծանոթ եք, թե ինչպես են չափում հեռավորությունը, մարմնի զանգվածը, ժամանակը: Չափման շնորհիվ որոշվում է չափվող մեծության թվային արժեքը՝ համապատասխան միավորով արտահայտված, օրինակ՝ երկարությունը՝ մետրերով, ժամանակը՝ վայրկյաններով, զանգվածը՝ կիլոգրամներով և այլն:
Հարցեր և առաջադրանքներ
Առաջադրանք 1
Թվարկե՛ք 2–ական նյութ, որոնք սովորական պայմաններում հետևյալ վիճակներում են.
ա) պինդ – Ոսկի շաքար կավիճ
բ) հեղուկ – Հյութ ,կաթ,նավթ,բուսական յուղ
գ) գազային – Թթվածին, ջրածին,ածղաթթու գազ
Առաջադրանք 2
Թվարկե՛ք առնվազն 5 նյութ, որից կարելի է բաժակ պատրաստել։ Փայտ, ապակի,երկաթ,արծաթ, պլաստմասսա ,պղինձ։
Առաջադրանք 3
Առանձնացրեք ստորև տրված նյութերը և տեղադրեք աղյուսակի համապատասխան սյունակներում` պինդ — հեղուկ — գազային
Պղինձ, ջուր, կաթ, նավթ, ոսկի, ապակի, թթվածին, գոլորշի, ջրածին, փայտ, պողպատ, արծաթ:
պինդ — պղինձ, ոսկի, ապակի ,փայտ, պողպատ, արծաթ:
հեղուկ — ջուր , կաթ, նավթ,
գազային— թթվածին , գոլորշի, ջրածին